24 października odbyło się spotkanie Akademii in.europa poświęcone Unii Europejskiej i jej sąsiadom.
Gościem spotkania był Adam Balcer, specjalista z zakresu Bałkanów, Turcji i państw byłego ZSRR, doktorant i pracownik naukowy w Studium Europy Wschodniej UW oraz autor książki „Turcja, Wielki Step i Europa Środkowa”. Tematem spotkania były relacje Unii Europejskiej z jej najbliższymi sąsiadami.
Adam Balcer scharakteryzował region i kraje Partnerstwa Wschodniego – prawie dziesięcioletniej inicjatywy zapoczątkowanej przez Polskę i Szwecję. Pomimo pozornych podobieństw, Partnerstwo Wschodnie obejmuje kraje bardzo zróżnicowane: od Azerbejdżanu, w którym coraz częściej łamane są prawa człowieka, poprzez objętą rewolucją Armenię i Białoruś, która uznawana jest za Freedom House za kraj niewolny, aż po Gruzję, Mołdawię i Ukrainę – kraje uznawane za częściowo wolne.
Porównując ten region do krajów Bałkanów Zachodnich prelegent podkreślił, że biorąc pod uwagę kryteria technokratyczne, większość krajów Partnerstwa Wschodniego powinno mieć większą szansę na rozmowy akcesyjne niż kraje Bałkanów Zachodnich. Choć kraje bałkańskie uznaje się za częściowo wolne, to kraje Partnerstwa Wschodniego charakteryzują się większą dynamiką ekonomiczną. Kryteria technokratyczne pełnią jednak coraz mniejszą rolę.
Nie bez znaczenia pozostaje także aspekt geopolityczny. Zarówno kraje Bałkanów Zachodnich, jak i Partnerstwa Wschodniego zależne są od graczy zewnętrznych, takich jak Chiny i Turcja, ale przede wszystkim Rosa, która sięga po środki hard power – wykorzystuje własny potencjał ekonomiczny i militarny w celu wpływania na zachowania innych państw. W przeciwieństwie do Rosji, Unia Europejska operuje soft power, czyli opiera swoje działania na atrakcyjności własnych wartości, kultury, polityki zewnętrznej, co w obecnej sytuacji może być niewystarczające.
Adam Balcer odpowiedział także na nasze pytania, w tym pytanie o to, czy UE będzie kiedykolwiek gotowa zaproponować coś więcej niż tylko uznanie aspiracji krajów Partnerstwa Wschodniego. Nasz gość podkreślił, że we wspólnych deklaracjach publikowanych po szczytach Unii z krajami Partnerstwa Wschodniego używane jest neutralne słownictwo – co z jednej strony ma na celu unikanie populizmu, ale z drugiej powoduje frustrację przywódców krajów Partnerstwa Wschodniego, którzy oczekują deklaracji dotyczącej tego, czy Unia postrzega te kraje jako potencjalnych kandydatów. Zamiast tego, Unia proponuje kolejne cele do osiągnięcia (np. 20 deliverables for 2020), które odraczają rozmowy akcesyjne.
Inne ważne pytanie dotyczyło polskiej polityki wschodniej i tego, czy istnieje i czy jest potrzebna. Adam Balcer zauważył, że kwestia ukraińska staje się polską kwestią wewnętrzną ze względu na liczną diasporę ukraińską. Jednocześnie relacje obu krajów są najgorsze od 1991 roku, biorąc pod uwagę politykę historyczną oraz wpływ, jaki polityka wewnętrzna w Polsce ma na obniżanie wiarygodności Polski jako pośrednika w kontaktach Unia–Ukraina.
Autorką relacji jest uczestniczka Akademii in.europa Patrycja Pikała, która moderowała spotkanie.
Akademia in.europa to edukacyjna inicjatywa Instytutu In.Europa, tygodnika POLITYKA, Fundacji Konrada Adenauera i Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce. Projekt finansowany w ramach projektu Erasmus+ Unii Europejskiej.
Udostępnij