UE jest u steru. Relacja

Seminarium Instytutu In.Europa, Ambasady Francji w Polsce i Fondation Robert Schuman  – „Europejskie sojusze. Perspektywy i zagrożenia jedności Europy”, 15 czerwca 2022, godz. 10:00 – 11:30, Ambasada Francji w Warszawie z udziałem

J. E. Frédéric BILLET, Ambasador Francji w Polsce 

Jean-Dominique GIULIANI, Prezes, Fondation Robert Schuman 

Pascale JOANNIN, Dyrektor, Fondation Robert Schuman 

Anna RADWAN – RÖHRENSCHEF, Prezes, Instytut In.Europa 

Paweł KOWAL, Poseł na Sejm RP  

Piotr ŁUKASIEWICZ, Analityk ds. polityki bezpieczeństwa, Polityka Insight

– Europejski kalendarz wydarzeń i harmonogramu Francuskiej Prezydencji w Radzie UE został zdominowany przez wojnę na Ukrainie – Ambasador Francji w Polsce dr Frédéric Billet:

Mimo wszystko chciałbym przypomnieć, że na jej program składają się trzy kluczowe pojęcia: odbudowa Europy po kryzysie COVID-19 poprzez wdrożenie Europejskiego Planu Naprawczego, tzw. Planu Odbudowy (NextGenerationEU), siła – uczynienie Europy silniejszej i bardziej suwerennej i podmiotowej, aby mogła ona dobrze funkcjonować w niestabilnym świecie, a także poczucie przynależności – aby podtrzymywać tożsamość europejską. Jego zdaniem najważniejsze pozostaje uzyskanie namacalnych rezultatów w zakresie spraw kluczowych dla obywateli Unii Europejskiej: bezpieczeństwa, transformacji energetycznej i praworządności. 

Zdaniem Ambasadora Francji, w obliczu tej wojny UE udowodniła, że jest u steru – udało jej się zachować jedność, spójność i zbieżność, jeżeli chodzi o sankcje wobec Rosji, które będą utrzymywane, a w razie potrzeby zwiększane, dopóki dla Rosji nie stanie się jasne, że lepszym wyjściem będzie zawieszenie broni i prowadzenie negocjacji z Ukrainą. 

Dr Billet wyraźnie zaakcentował też wdrożenie strategii REPowerEU oraz doniosłość bezprecedensowego wsparcia finansowego Unii Europejskiej dla Ukrainy, które dotychczas wyniosło 9 mld euro oraz Francji – w wysokości 2 mld euro ze swojego własnego budżetu. Ambasador przywołał dalej tzw. deklarację wersalską, czyli decyzje podjęte podczas marcowego europejskiego szczytu przywódców UE w Wersalu, gdzie przywódcy UE zdecydowali się na wzmocnienie suwerenności strategicznej poprzez konkretne deklaracje zwiększenia wydatków i inwestycji na obronność oraz uzgodnienie tzw. „Strategicznego kompasu”. Wbrew krytykom, Unia Europejska działa na wszystkich poziomach w sposób skuteczny i zorganizowany; Teraz Europa  ma szansę, by stać się globalną potęgą tego wieku, pod warunkiem, że jej atuty zostaną wykorzystane w sposób strategiczny – zakończył Ambasador Francji. 

Kolejnym prelegentem był Jean – Dominique Giuliani, Prezes Fondation Robert Schuman: – W Polsce największe wrażenie robi na mnie fakt, że projekt integracji europejskiej jest postrzegany pozytywnie dla życia współobywateli, dobrostanu państw członkowskich i ich tożsamości. To w zjednoczeniu i współpracy należy upatrywać źródła siły Unii Europejskiej i właśnie dlatego jako całość mamy najwyższe PKB na świecie. Kryzys pandemiczny i wojna na Ukrainie udowodniły siłę możliwości dyplomatyczne i ekonomiczne współpracy państw członkowskich, będących m. in. największym na świecie producentem i darczyńcom szczepionek przeciw COVID-19. Potrzebujemy jeszcze silniejszej Unii Europejskiej i pogłębienia współpracy także w dziedzinie obronności, co przełoży się na zwiększenie suwerenności wszystkich państw członkowskich – zaakcentował J – D. Giuliani.

Od podsumowania dotychczasowego przebiegu konfliktu na Ukrainie rozpoczął wypowiedź Paweł Kowal, Poseł na Sejm RP. – Po pierwsze, bezpieczeństwo staje się centralnym tematem polityki europejskiej i transatlantyckiej – tak bezpieczeństwo w wymiarze „twardego bezpieczeństwa”, jak i bezpieczeństwa zdrowotnego. Po drugie, wychodzimy z wnioskiem, że UE okazała się silniejsza, niż uważano dotychczas. Z obecnego kryzysu dla UE pojawiają się nowe szanse, jak możliwość zakończenia rządów autorytarnego, oligarchicznego i rabunkowego systemu politycznego w Federacji Rosyjskiej. Status kandydacki dla Ukrainy, Mołdawii i Gruzji i ich europejska perspektywa jest kwestią kluczową ze względu na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa całego regionu. Jako zagrożenie dla UE Profesor postrzega podważanie międzynarodowego porządku prawnego poprzez wzywanie do ustępstw terytorialnych wobec państwa-agresora. Szukanie pokoju jest oczywistym zadaniem polityków, pytanie czy nie lepiej byłoby poczekanie na bardziej dogodny moment dla negocjacji na najwyższym szczeblu, po zaostrzeniu sankcji wobec Rosji i dozbrojeniu Ukrainy i nadaniu jej statusu kandydata – powiedział Poseł na Sejm RP. 

Pascale Joannin, Dyrektorka Fontation Robert Schuman, odnosząc się do trzech priorytetów Francuskiej Prezydencji w Radzie UE w kontekście toczącej się na Ukrainie wojny zwróciła uwagę na radykalną zmianę czterech państw w kierunku wzmocnienia wspólnej polityki bezpieczeństwa przez Niemcy, Danię, Szwecję i Finlandię, a także na szybką odpowiedź UE w kwestii wdrożenia sankcji wobec Rosji oraz militarnego wsparcia Ukrainy oraz dalszych perspektyw europejskich dla tego państwa, które w przeciągu ostatnich lat zdecydowanie zorientowało się na dążenie do europejskich wartości: wolności, demokracji i państwa prawa. Geograficzna bliskość Europy do strefy konfliktu powinna skutkować wzmocnieniem współpracy w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa – podkreśliła Pani Dyrektor. 

Ambasador dr Piotr Łukasiewicz, Analityk ds. polityki bezpieczeństwa w Polityce Insight: – należy szerzej spojrzeć na zjawiska towarzyszące wojnie na Ukrainie w kontekście europejskim i euroatlantyckim. Jego zdaniem czynnikiem budującym europejską jedność będzie zdolność Europy do współdziałania w kwestiach obecności politycznej i militarnej. Prawdopodobnie będziemy mieć do czynienia ze wzrostem znaczenia wojskowego i politycznego Europy Środkowej w związku z zagrożeniem rosyjskim. Prawdopodobne jest jednak zachowanie pozycji ekonomicznej i politycznej Rosji w świecie, ale z partnerami pozaeuropejskimi, co będzie zapewne wyzwaniem dla Unii Europejskiej. Dr Łukasiewicz jako wyzwanie traktuje przyjęcie Ukrainy do UE jako sojuszu politycznego i wojskowego oraz kształt negocjacji z Rosją. 

Rozdźwięk między polskim a pozapolskim postrzeganiem modelu bezpieczeństwa jest dość spory, sporo jest trudnych obszarów, co do których trudno znaleźć łatwe porozumienie. Dlatego cieszy mnie, że od czasu do czasu udaje się stworzyć przestrzeń do wymiany poglądów, tym razem polsko-francuskich – podsumowała Anna Radwan.

Seminarium zakończyło się debatą z udziałem prelegentów oraz licznie zgromadzonych ekspertów – Ambasadorów, członków korpusu dyplomatycznego, przedstawicieli świata nauki, think tanków, organizacji pozarządowych, partii politycznych, sektora prywatnego, Alumnów Akademii In.Europa oraz mediów. 

Opracowanie: Katarzyna Jancewicz, In.Europa